Over de Moederkerk.

Over de Moederkerk.
Gisteren vertelde ik al over het grote aantal Chinezen in China. Wel, er zijn ook veel Polen in Polen. Maar ook veel Katholieken. En dus heeft een van U mij gevraagd om te proberen iets zinnigs te zeggen over de RK-kerk in Polen. Een echte tour de force, want hoe kan nu een gereformeerde Drentse boerenzoon na een verblijf van vier dagen in Polen iets verstandigs uitbrengen over zoiets magistraals als de positie van de RK-kerk in dit land? Maar ik kan U enigszins geruststellen. In het verleden heb ik me op dit punt tamelijk uitvoerig laten voorlichten. Die kennis moest natuurlijk wel geactualiseerd worden maar na enkele gesprekken hierover met onze plaatselijke mentrix Anna durf ik het wel aan.
De RK-kerk is nadrukkelijk aanwezig in elk Pools dorp of stad. Overal zie je kerken, de een nog groter dan de ander. Veel ervan zijn zeer uitbundig ingericht met veel goud en zilver. De RK-kerk is een rijke kerk. Naast al die kerkgebouwen en kloosters bezit ze vele landerijen die met hun opbrengsten de al goed gevulde schatkist nog verder spekken. De aanwezigheid van de RK-kerk zie je ook in het straatbeeld. Het is de normaalste zaak van de wereld om priesters, monniken en nonnen in hun specifieke kledij over straat lopen, in de trams zitten en auto’s besturen. Maar, zult U vragen, hoe zit het dan met de ontkerkelijking? Wel, die gaat tot nu toe voor een groot deel aan de Polen voorbij. Natuurlijk, vooral de jeugd is kritischer geworden, maar dat heeft nog niet geleid tot kerkverlating op grote schaal. Kennelijk horen Polen en het Katholicisme bij elkaar. Is die machtige Poolse kerk ook erg conservatief? Dat hangt ervan af hoe je het bekijkt. Zeker, er is een sterke conservatieve rechtervleugel. Zij concentreert zich rond de radiozender Radio Maria. Toen ik met Anna hierover sprak in de auto, schoot ze in vuur en vlam. Als ik haar zou vragen om Radio Maria aan te zetten, dan zou ze me uit de auto gooien, zei ze met een stelligheid die aan duidelijkheid niets te wensen overliet. Waarom dan, vroeg ik mijn onschuld veinzend. Omdat ze liegen en bedriegen en de mensen voor de gek houden. Uit dit korte gesprek valt te concluderen dat er ook een lichtere, meer progressieve vleugel is binnen de Poolse RK-kerk. Want Anna beschouwt zichzelf als een gelovig Katholiek. Dat kon je ook zien aan haar gedrag als we in een kerk waren en afleiden uit het kruisje in haar hals. Maar ze was het lang niet altijd met de officiële standpunten van de RK-kerk eens. Ze vertelde ons vanmorgen nog dat zij Maria’s onbevlekte ontvangenis als een soort legende zag. Hoe groot is die linkerflank ongeveer, vroegen wij. Na enig nadenken kwam ze op een 20% ongeveer. Toch een redelijk stevige minderheid dus. Het beeld dat velen in Nederland van de RK-kerk in Polen hebben, namelijk dat zij een homogeen conservatief blok zou zijn, is dus niet geheel juist. Er is volgens onze zegsvrouwe wel degelijk een kritische vleugel die beslist niet meer de oude waarheden als zoete koek slikt. En, zullen velen van U wellicht denken, als die Kerk zo groot en rijk is, zullen ze ook politiek wel heel machtig zijn. Ja en nee. Nee, want politieke partijen die zich nadrukkelijk als Katholiek manifesteren, zijn er niet in dit land. Ja, want als de Kerkleiding hier wat wil, is een kort gesprek met de President voldoende om dat geregeld te krijgen.
Jan en ik willen zondag naar de kerk. De Katholieke natuurlijk. Het Pools zijn we nog niet geheel machtig, dus de strekking van de preek zal aan ons voorbijgaan. Maar indrukken en sfeer zeggen ook heel wat. Is voelen niet (soms) beter dan weten? We houden U op de hoogte!
Piet.